Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar

Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar

 Enfeksiyona neden olan bir mikrop tarafından yol açılan, insana vajinal, anal, oral sekste dahil olmak üzere cinsel ilişki yoluyla geçen hastalıklar grubudur. 

30'dan fazla cinsel yolla bulaşan hastalık olduğu bilinmekte fakat bunlardan yalnızca 4'ü tedavi edilebilmektedir. Tedavi edilebilen cinsel yolla bulaşan hastalıklar: 

  • Sifiliz, 
  • Bel soğukluğu, 
  • Klamidya 
  • Trikomoniyaz iken,
 En sık görülen seksüel geçişli 4 hastalık ise; 

  • Hepatit B 
  • Herpes simplex (HSV-2)
  • HIV (AIDS)  
  • HPV 
tedavi edilemez hastalıklardır.

Bulaşma Yolları

  • Kan verme/alma
  • Madde bağımlılarında iğne yoluyla, 
  • Öpüşme yoluyla, 
  • Aynı kap kullanımıyla, 
  • Aynı havlu kullanımıyla, 
  • Kucaklaşmayla, 
  • Doğumda ve emzirme sırasında da bulaşabilir.
  • Cinsel yolla bulaşan hastalıklar (CYBH) korunmasız vajinal, anal veya oral seks ile bulaşabilmektedir.
  • CYBH'a neden olan mikroorganizmalar kan, semen ya da vajinal sıvılarla taşınabilmektedir.
  • Sağlıklı görünen (herhangi bir şikayeti olmayan) bireyler bu tür hastalıkları taşıyabilmekte ve diğer bireylere bulaştırılabilmektedir. 
  • Cinsel yolla bulaşan hastalıkların çoğunda erken dönemde semptom gözlenmediğinden hastalık fark edilememektedir.

Erken Evre Semptomları

Çoğu hastada semptom görülmemekte veya belirgin olmamakla birlikte belirtileri,
  • Anormal vajinal akıntı veya kanama
  • Vajinal kaşıntı
  • Penis akıntısı
  • İdrarda yanma veya acı
  • Ateş
  • Rektum ağrısı, akıntısı veya kanaması
  • Genital bölgede uçuk
  • Cinsel ilişki esnasında ağrı
  • Testislerin şişmesi ve ağrıması

İleri Evre Semptomları

  • Bel ağrısı
  • Mide bulantısı
  • Ateş
  • Cinsel ilişki sırasında ağrı
  • Menstrual periyotlar arasında kanama
  • Tekrarlayan uçuklar
  • Deri kaşıntısı

Geç Evre Semptomları

  • Artrit (iltihaplanma)
  • Göz inflamasyonu (gözde şişme/enfeksiyon)
  • Pelvik İnflamatuar Hastalık (üst üreme organları enfeksiyonu)
  • İnfertilite (kısırlık)
  • Servikal kanser (rahim ağzı kanseri)
  • Diğer kanserler (HIV-aracılı lenfoma veya HPV-aracılı rektal ve anal kanserler gibi)
  • HIV bulaşma riskinin artması
  • Kalp hastalığı
  • Yürümede zorluk ve denge problemleri
  • Anneden çocuğa hastalık geçişi ve ciddi doğum komplikasyonları


Hastalığın diğer bireylere bulaşmasının engellenmesi açısından,  cinsel yolla bulaşan hastalıkların (CYBH) erken dönemde tespit edilmesi; Hastada oluşabilecek komplikasyonların durdurulması büyük önem taşımaktadır. Bu açıdan ;

  • Şüpheli ilişkiden kaçınılması ve uzun dönemli, tek eşli cinsel ilişkilerin tercih edilmesi önerilmektedir. 
  • Erkeklerde ve kadınlarda kondom kullanımı, bakterinin bulaşma riskini düşürmektedir.
  • Kadınlarda beklenmeyen ağrı, koku, idrar yapma esnasında yanma veya menstrüel döngüler (adet) arasında kanama gibi genital semptomlar gözlendiğinde, uzman bir hekime danışılması ve cinsel ilişkinin bırakılması önerilmektedir.

1.HIV (AIDS)

İlk vakanın Amerika'da yaşandığı bu hastalık asıl adı " Human Immunodeficiency Virus" olan HIV, insan bağışıklık sistemine saldırarak onu zayıflatan, enfeksiyon oluşumu riskini artıran, bedenin enfeksiyonla savaşma gücünü azaltan ve enfeksiyonun ilerlemesi sonucunda ise AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) hastalığına neden olabilen bir virüstür.

HIV virüsü insan bedenini hastalıklara karşı koruyan akyuvarları hedef alır. Akyuvarlara saldırarak zamanla bu hücrelerin sayısını düşüren virüs, sonunda bedeni en ufak bir mikrobu bile ciddi ve ölümcül bir hastalığa çevirecek hale getirir. Kan, meni, vajinal sıvılar, anal sıvılar ve anne sütü ile bulaşabilir. En sık enjektör ya da iğne paylaşımı ve korunmasız anal ya da vajinal ilişki yoluyla bulaşır. En sık 20-49 yaşları arasında görülür.

3 şekilde kendini gösterir;

  • İlk aşama belirtileri; baş ağrısı, ishal, bulantı ve kusma, yorgunluk, kas ağrısı, boğaz ağrısı, genelde gövdede çıkan ve kaşınmayan kırmızı döküntü ve ateştir. Sıradan bir üşütme ya da alerji olduğu düşünülerek bu aşamadaki belirtiler atlanabilir. 
  • İkinci aşamada herhangi bir belirtinin yaşanmadığı uzun bir döneme girilir. Tüm bu özellikleri sebebiyle HIV sinsi bir virüstür, daha önce de belirttiğimiz gibi kendini yıllarca saklayabilir. Bağışıklık sistemini yıllar içinde zayıflatan HIV, 
  • Üçüncü aşamasında ise AIDS ile kendini açığa çıkarır.
Cinsel ilişki sırasında düzenli şekilde prezervatif kullanarak, 
şüpheli cinsel ilişkiden kaçınarak, partner sayısını sınırlandırarak (mümkünse tek eş) bu hastalığın önüne geçmenize büyük ölçüde yarar sağlar. 





2.Hepatit B

Hepatit, kelime anlamı olarak karaciğer iltihabı anlamına geliyor. Hafif şekilde seyredebileceği gibi siroz ve karaciğer kanserine kadar giden uzun bir yolda ooabilir.
Akut Hepatit B için tedavi gerekmediğinden istirahat yeterli sıvı alımı önerilirken Kronik Hepatit B uzun dönemde ölüme kadar gidebilir.

Hepatit B daha çok doğum sırasında bebeğe geçer. Ancak annede Hepatit B düzeyi çok yüksek ise gebeliğin son döneminde bebeğe geçme olasılığı yüksektir. Annede Hepatit B varlığı durumunda bebeğe doğumdan sonra  (12 saat içinde) aşı ve HBIG serumu yapılmalıdır. Ayrıca Hepatit B düzeyi çok yüksek olan gebelere gebeliğin son döneminde bazı tedavilerde uygulanarak önlem alınabilir.

3.Herpes Simplex (HSV-2)

Herpes Simplex virüsü aslında çoğumuzun bildiği uçuk virüsüdür. Tip 1 ve Tip 2 olmak üzere iki tipi vardır. 
  • Herpes virüs tip 1 genellikle dudak, burun çevresi gibi yüz bölgesindeki enfeksiyonlardan oluşurken
  • Herpes virüs tip 2 ise genital ve anal bölgedeki enfeksiyonlardan sorumlu olabilmekle beraber genital bölgedeki uçuklarda da Herpes virüs tip 1’e rastlanabilmektedir.
  • Genellikle vücut direncinin düştüğü veya duygusal stres halinin yaşandığı dönemlerde ortaya çıkan uçuklar, kadınlarda adet dönemleri öncesinde de olabilir.

 

 4.HPV 

Kadınlarda en sık rastlanan 4. kanser olan rahim ağzı(serviks) kanserine yol açıyor.
HPV virüsü hiçbir belirti vermeyebilir. Fakat en sık görülen belirtisi; virüs bulaştıktan 2-6 ay sonra ortaya çıkan siğillerdir.Genital bölgede bu lezyonları en sık yapan HPV tipi; düşük riskli olan HPV 6 ve 11’dir. Bunun yanında yüksek riskli HPV’ler belirgin bir semptom vermeksizin hücrelerde yaşamaya devam edebilmektedir. Burada önemli nokta her HPV enfeksiyonun kanserleşmediğinin ve eğer kanserleşme gerçekleşecekse bunun uzun yıllar alacağının bilinmesidir.


Risk Grupları

  1. Homoseksüel erkekler
  2. Homoseksüel- birden fazla partneri olan kadınlar
  3. Cinsel yolla bulaşan hastalığı olanlar
  4. İntravenöz ilaç kullananlar
  5. Kan transfüzyonu
  6. Doku nakli
  7. Anne HIV + ise
  8. Sağlık personeli

Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklardan Korunma

  • Güvenli seks- korunmalı cinsel ilişki
  • Tek eşlilik
  • Madde bağımlılığından korunma
  • Kontrolsüz kan ürünlerinin kullanılmaması
  • Tek kullanımlık cerrahi aletlerin tercih edilmesi
  • Bedensel sağlığa dikkat etmek kadar riskli davranışlardan kaçınmak ve korunmalı ya da güvenli cinsel ilişki, riski en aza indirebilir.

 

Benzer Konular
Yorumlar