Tarihte İlkler

• Türklerin ilk anayurdu Orta Asya‟dır
• Tarihte ilk kurulan Türk Devleti Asya Hun İmparatorluğu’dur
• Asya Hun Devleti’nin bilinen ilk hükümdarı Teoman’dır
• Türk toplulukları ilk kez bir çatı altında toplayan Asya Hun Devleti’dir
• Onluk sistem adı verilen askeri teşkilatı ilk defa kuran Mete Han‟dır
• Türklerin kullandıkları ilk alfabe 38 harfli Göktürk alfabesidir
• Tarihte Türk adıyla kurulan ilk devlet Göktürklerdir
• Türkler hakkında ilk belge MÖ. 318 tarihli bir Hun –Çin ticaret sözleşmesidir
• Türklerin bıraktıkları ilk yazılı belge II. Göktürk Devletine ait Orhun Kitabeleri’dir
• Göçebeliği bırakarak yerleşik hayata geçen ilk Türk devleti Uygurlardır
• Matbaa ve kağıt kullanan ilk Türk devleti Uygurlardır
• Töreyi yazılı hale getiren ilk Türk devleti Uygurlardır
• Göktanrı inancından ayrı bir dine inanan ilk Türk devleti Uygurlardır (Maniheizm)
• Museviliği kabul eden ilk ve tek Türk topluluğu Hazarlardır
• Avrupa’da kurulan ilk Türk devleti Avrupa Hun Devleti’dir
• Türklerle Bizanslılar arasında imzalanan ilk antlaşma Margus Barışıdır
• İstanbul’u ilk kuşatan Türk boyu Avarlar‟dır (619)
• İlk atı evcilleştiren ve tekerleği kullanan Türk topluluğu İskitlerdir
• Orhun yazıtlarını ilk okuyan Danimarkalı bilgin Thomsen‟dir.
• İslamiyet’i kabul eden ilk Türk boyu Karluklar‟dır.
• Orta Asya’daki İlk Müslüman Türk devleti Karahanlılardır.
• Türk İslam sentezini ilk gerçekleştiren Karahanlılardır.
• Türkçe’yi ilk defa resmi dil olarak kabul eden Karahanlılar‟dır.
• İlk Türkçe sözlük olan “Divan-ı Lügat’it Türk” Karahanlılar döneminde yazılmıştır.
• Türk mimarisinden ilk kervansaraylar Karahanlılar tarafından yapılmıştır.
• Farklı etnik yapıya sahip milletleri bir arada toplayan ilk Türk devleti Gazneliler‟dir.
• “Sultan” unvanını kullanan ilk Türk hükümdarıdır Gazneli Mahmut‟tur.
• Hindistan’da İslamiyet’i yaymaya çalışan ilk hükümdar Gazneli Mahmut’tur.
• Türkler ilk defa İslamiyet’i topluca Talas savaşından sonra kabul etmeye başlamışlardır
• Anadolu’yu ele geçirmek için Selçukluların Bizans, Gürcü ve Ermenilere karşı yaptığı ilk savaş Pasinler‟dir (1048)
• Selçuklularda hassa ordusu ilk defa Tuğrul Bey zamanında Gazneli Devleti örnek alınarak kurulmuştur
• Selçukluların ilk başkenti Nişabur’dur
• Büyük Selçuklularda ilk medrese Nişabur‟da Tuğrul Bey tarafından açılmıştır
• Selçuklularda İkta sistemini ilk defa Nizamülmülk kurmuştur
• Anadolu’nun kapısı ilk kez Malazgirt savaşıyla birlikte Türklere açılmıştır (1071)
• Türklerin Anadolu’ya yerleşmesi ilk defa Malazgirt Savaşı’ndan sonra başlamıştır (1071)
• Abbasi halifesi ilk kez Türklerin siyasi gücünü ilk kez Tuğrul Bey’in 1055 Bağdat seferinden sonra kabul etmiştir
• Anadolu’da Türk beylikleri ilk kez Malazgirt savaşından sonra kurulmuştur (Artuklular, Saltuklular, Danişmendliler v.s.)
• Anadolu’da ilk medreseyi kuran Danişmenliler‟dir
• İlk Türk denizcisi Emir Çaka Bey‟dir
• Anadolu’da Türkçe’yi ilk defa resmi dil olarak kabul eden Karamanoğlu Mehmet Bey’dir
• Anadolu Selçuklu devletinin ilk başkenti İznik‟tir (1075)
• Anadolu Selçuklularında ilk tersane I. İzzettin Keykavus zamanında Sinop’ta inşa edilmiştir
• Anadolu Selçuklularında ilk gümüş ve altın parayı II. Kılıçarslan bastırmıştır
• Anadolu Selçuklularında ilk donanma Alaadin Keykubat zamanında kurulmuştur
• Miryakefalon savaşı ile Anadolu’nun Türk yurdu olduğu kesinleşmiştir (1176)
• Mısır’da kurulan ilk Türk devleti Tolunoğulları‟dır
• Moğolları Ayn-ı Calut savaşıyla Memlükler yenmiştir (1260)
• Dünyada monarşik kralların yetkilerinin sınırlandırılması ilk defa İngiltere’de gerçekleşmiştir (Manga Charta)
• Avrupa tarihinde anayasallaşma süreci 1215 yılında İngiltere’de ilan edilen Manga Charta ile başlamıştır
• Avrupalılar; barut, matbaa ve pusulayı ilk kez Haçlı seferleri sırasında tanımışlardır
• Coğrafi Keşifleri başlatan ve sömürge imparatorluklarını ilk kuran devletler İspanya ve Portekiz’dir
• 1519-1522 yılları arasında deniz yoluyla Dünyayı dolaşan ilk insanlar Macellan ve Del Kano’dur
• Rönesans Hareketleri ilk olarak İtalya’da başladı.
• Reform hareketleri ilk olarak Almanya’da başladı (Protestanlık)
• Kilisenin otoritesine karşı ilk isyan eden Almanya’da Martin Luther’dir
• Sömürgeciliğe karşı yapılan ve başarıya ulaşan ilk ayaklanma Amerikan Bağımsızlık Savaşıdır (1783)
• Çağdaş anlamda demokrasi ve cumhuriyeti ilk olarak hayata geçiren Amerika’dır
• Kilise’de reform yapılması gerektiğini ilk dile getiren “Erasmus” dur
• Hümanizma hareketi ilk olarak İtalya’da Edebiyat alanında başlamıştır
• Dünyada ilk parlamento İngiltere’de kurulmuştur- 1295 (Avam Kamarası- Lordlar Kamarası) Kralların katıldığı ilk haçlı seferi II. Haçlı seferidir
• Birey kavramı ilk defa Yeni Çağ’da ortaya çıkmıştır
• Feodalite rejimi (derebeylik) ilk defa kavimler göçü ile ortaya çıkmıştır
• Katolik kilisesinden ayrılarak yeni mezheplerin ortaya çıkması ilk kez Reform hareketleri ile gerçekleşmiştir
• Avrupa’da milli monarşiler ilk defa Haçlı Seferleri sonucunda ortaya çıkmaya başlamıştır
• Top, Avrupa’da ilk defa İngilizler tarafından Yüzyıl savaşları sırasında “Kresy Muharebesi”nde kullanılmıştır
• Derebeylik rejimi ilk defa Haçlı Seferleri’nden sonra zayıflamaya başlamıştır
• Avrupa’dan İslam dünyasına yönelik ilk haçlı seferi 1096 yılında düzenlenmiştir
• Avrupa’da kiliseye karşı güvenin azalması ilk defa haçlı seferlerinden sonra başlamıştır
• Afrika’nın güney ucunu (Fırtınalar Denizi) ilk defa geçen Bartelmi Diaz‟dır (1487)
• Hind okyanusuna ulaşarak Kalküta’ya (Hindistan) varan ilk denizci Vaskö De Gama‟dır (1498)
• Dünyanın yuvarlak olduğunu ilk defa ispatlayan Macellan ve Del Kano‟dur (1519-1519)
• Amerika kıtasına ilk defa giden Kristof Kolomb‟dur (1492)
• Laik öğretim anlayışı ilk defa Reform Hareketleri sonucunda ortaya çıkmıştır
• Reform hareketleri sonuncunda ilk ortaya çıkan mezhep Protestanlıktır
• Modern anlamda matbaayı ilk defa Jean Gutenberg 1450’de icat etmiştir
• Ateşli silahlar ilk defa Venedikliler tarafından kullanılmaya başlamıştır
• Ulusal devletler ilk defa Fransız ihtilali sonrasında yaygınlaşmaya başlamıştır
• İlk İnsan Hakları Beyannamesi, Amerika’da 1776 Filedelfiya Kongresinde kabul edilmiştir
• Sanayi devrimi ilk defa İngiltere’de başlamıştır
• Avrupa’da Sanayi devrimi sonrasında makinalaşma ilk defa dokuma sanayinde başlamıştır
• İşçi sınıfı ilk defa sanayi inkılabı sonrasında ortaya çıkmıştır
• Avrupa’da sosyalist akımlar ilk defa 1848 İhtilalleri sonrasında görülmeye başlanmıştır
• Demokrasi, laiklik, hürriyet, liberalizm gibi kavramlar ilk defa Fransız İhtilali ile dünyaya yayılmaya başlamıştır.
• İşçi sınıfının kurduğu ilk sendikalar 1848 İhtilallerinden sonra faaliyetlerine başlamıştır
• Kapitalizm, sosyalizm, emperyalizm kavramları ilk defa Endüstri İnkılabıyla ortaya çıkmıştır
• Avrupa’nın siyasi yapısının Orta Doğu’ya taşınması ilk defa Haçlı seferleri ile gerçekleşmiştir
• Amerika kıtasının yeni bir kıta olduğunu ilk defa keşfeden Ameriko Vespuçi olmuştur
• Laik yönetim anlayışı ilk defa Fransız ihtilalinden sonra ortaya çıkmıştır
• Reform hareketleri ilk defa Almanya’da Martin Luther liderliğinde başlamıştır
• İngiltere Amerikanın bağımsızlığını ilk defa Versay Antlaşması ile kabul etmiştir (1783)
• Osmanlı devletinin paylaşımını konu alan “Şark Meselesi” ilk defa Viyana kongresinde ortaya atılmıştır (1815)
• Almanya siyasi birliğini kurup sömürgecilik faaliyetlerine başlaması ilk defa 1870’de Verdun savaşıyla gerçekleşmiştir
• Fransız İhtilali’nden sonra krallar sınırlarını korumak ilk defa Viyana Kongresinde iş birliği yapmışlardır (1815)
• ABD’nin kuruluşu sömürgeciliğe karşı kazanılan ilk ulusal kurtuluş savaşıdır
• İngiltere’de 1688 yılında ilan edilen İnsan Hakları Bildirisi ile Meşrutiyet yönetimine kesin olarak geçilmiştir
• Osmanlı Devleti’nde divan örgütü ilk defa Orhan Bey zamanında kurulmuştur
• İlk düzenli ordu teşkilatı Orhan Bey zamanında kurulmuştur (yaya-müsellem)
• Osmanlı Devletinde ilk vezir Orhan Bey zamanında tayin edilmiştir (Alaaddin Paşa)
• Osmanlı Devleti ile Balkan milletleri arasında yapılan ilk haçlı savaşı Sırpsındığı Savaşı‟dır (1364)
• Balkanların kapısını Türklere açan savaş Sırpsındığı Savaşı‟dır (1364)
• Osmanlı Devleti topu ilk defa I.Kosova savaşında kullanmıştır (1389)
• Yeniçeri ocağının temelini atan Sultan I. Murat‟tır
• Tımar sistemini ilk defa uygulayan Sultan I. Murat’tır
• Osmanlı padişahları arasında “Sultan” unvanını ilk kullanan I. Murat’tır
• Balkan milletleriyle yapılan ilk resmi antlaşma Edirne-Segedin‟dir (1444)
• Kardeşini öldürerek tahta çıkan ilk padişah I. Murat’tır
• Osmanlı Devleti’nde kurulan ilk eyalet Rumeli Eyaleti’dir (I. Murat)
• İstanbul’u ilk kuşatan Osmanlı padişahı I. Bayezıd‟dır
• Osmanlı Devleti’nde ilk deniz savaşı Çelebi Mehmet döneminde Venediklerle yapılmıştır (1416)
• Osmanlı Devleti’nde ilk hazine ve mali teşkilat I. Murat zamanında oluşturulmuştur
• Osmanlı Devleti’nin Rumeli’de ele geçirdiği ilk toprak parçası Çimpe Kalesi‟dir (1353)
• Osmanlı topraklarına katılan ilk beylik Karesioğulları Beyliğidir (1345)
• Osmanlı Devleti’nin Bizans tekfurlarıyla yaptığı ilk savaş Koyunhisar Savaşıdır (1302)
• Bizans’ın alınması için Anadolu Hisarını yaptıran I. Bayezıd’dır (Yıldırım)
• Bizans’ın fethi için Rumeli Hisarını yaptıran I. Mehmet’tir (Fatih)
• Osmanlı Devleti’nin ilk başkenti Söğüt’tür (1299)
• Osmanlı Devleti’nde ilk Kaptan-ı Derya Baltaoğlu Süleyman Bey’dir
• Karamanoğulları Beyliği ile ilk savaş I. Murat zamanında yapılmıştır
• Yeniçeri Ocağı, ilk defa I. Murat zamanında kurulmuştur
• Osmanlı Devleti’nin oluşturmaya çalıştığı Anadolu Türk birliği ilk defa Ankara savaşından sonra bozulmuştur (1402)
• Kendi isteğiyle tahttan inen ilk padişah Sultan II. Murat’tır
• Osmanlı Devleti’nin kurucusu ve ilk Osmanlı padişahı OSMAN BEY’dir
• Osmanlılarda beylikten devlete geçiş ilk defa Orhan Bey zamanında başlamıştır
• Osmanlılarda Rumeli’ye ilk geçiş Orhan Beyin kardeşi Süleyman Paşa ile gerçekleşmiştir
• Topçu birliği ilk defa I.Murat zamanında kurulmuştur
• Savaş alanında şehit düşen ilk Osmanlı padişahı I.Murat’tır ( 1389)
• Orta Avrupa’nın kapıları Osmanlılara ilk defa Niğbolu zaferi ile açılmıştır (1396)
• Avrupalılar II.Kosova savaşından sonra ilk defa Türklerin balkanlardan atılamayacağını anlamışladır (1448)
• Tarihte en uzun süre varlık gösteren Türk Devleti Osmanlı Devleti‟dir
• Tarihte siyasi varlık gösteren Türk devletleri içerisinde merkeziyetçiliğin en güçlü olduğu devlet Osmanlı Devleti’dir
• Osmanlılar, Maltepe (Pelekanon) savaşından sonra Bizans’ın Anadolu’daki topraklarını ele geçirmiştir
• Konar göçmen Türkmenlerin Rumeli’de fethedilen yerlere yerleştirilmesi ilk defa İskan siyasetiyle başlamıştır
• Osmanlı Devleti’nde beylikten devlete geçiş ilk defa Bursa’nın fethiyle başlamıştır
• Osmanlı Devleti donanmaya sahip olması ilk defa Karesioğullarının hakimiyet altına alınmasıyla başlamıştır (1345)
• Bulgaristan’ın tamamen hakimiyet altına alınması ilk defa I. Bayezıd döneminde gerçekleşmiştir (Yıldırım)
• Osmanlı Devleti’nde başkentin Rumeli’ye aktarılması ilk defa Sırpsındığı savaşından sonra gerçekleşmiştir(Edirne)
• Osmanlı Devleti’nde ilk beylerbeyliği Rumeli Beylerbeyliği‟dir. İlk beylerbeyi Lala Şahin Paşa’dır
• Kuruluş döneminde ortaya çıkan ilk toplumsal ve dini içerikli halk ayaklanması Şeyh Bedrettin isyanıdır
• Osmanlı Devleti’nde Türkmenler ile devşirmeler arasında ilk mücadele II. Murat döneminde başlamıştır
• Osmanlı ordularının Balkanlarda yaptığı savaşlarda aldığı ilk yenilgi Ploşnik Savaşıdır (1388)
• İlk Kırkpınar yağlı güreş yarışmaları 1361’de Edirne’de başlamıştır
• Boğazları hakimiyet altına alan ilk Türk devleti Osmanlı Devleti’dir
• Osmanlı tarihinde örfi kanunları ilk defa yazılı hale getiren Fatih Sultan Mehmet’tir
• Osmanlı Devleti ilk ticari imtiyazı Venediklilere Fatih Sultan Mehmet zamanında vermiştir (1479)
• Osmanlı Devleti’nde ilk altın para Fatih Sultan Mehmet zamanında bastırılmıştır
• Halife ünvanını ilk kullanan Osmanlı padişahı I.Selim‟dir (Yavuz)
• Osmanlı topraklarında konsolosluk (Balyos) açan ilk devlet Venedik’dir
• Avusturya ile Osmanlı devleti arasında imzalanan ilk resmi antlaşma İstanbul Antlaşması’dır (1533)
• Osmanlı donanması ilk kez 1571’de İnebahtı’da yakılmıştır
• Yükselme döneminde devlet işleyişini sıkıntıya sokan ilk toplumsal nitelikli isyan Şahkulu İsyanı‟dır
• Anadolu’ya yönelik göçler ilk defa 1473 Otlukbeli Savaşından sonra azalmaya başlamıştır
• İstanbul’un fethinden sonra Ortodoksların hamiliği ilk defa Osmanlı devletine geçmiştir (1453)
• İlk Osmanlı – Memluk savaşı II. Bayezıd döneminde gerçekleşmiştir
• Anadolu’da Celali isyanları ilk defa Yavuz Sultan Selim döneminde ortaya çıkmıştır (Bozoklu Celal)
• Avrupa’da siyasi üstünlüğün Osmanlı Devletine geçmesi 1533 İstanbul Antlaşması ile gerçekleşmiştir
• Osmanlı Devleti Kırım Hanı sayesinde Orta Asya Türkleri ile temasa geçmeye başlamıştır
• Üç padişah döneminde sadrazamlık yapan ilk kişi Sokulu Mehmet Paşa‟dır (1564-1579)
• Coğrafi keşiflerin olumsuz etkisini gidermek için Osmanlı devletinin yaptığı ilk faaliyet Hind Deniz Seferleri‟dir
• Osmanlı tarihinde hükümdarlığı babasından zorla alan ilk padişah I. Selim’dir
• Anadolu Türk siyasi birliğini kesin olarak sağlayan padişah I.Selim‟dir (Yavuz)
• Fransa’ya ilk kapitülasyonlar Kanuni Sultan Süleyman zamanında verilmiştir (1535)
• Karadeniz‟in Türk gölü haline getirilmesi ilk defa Fatih Sultan Mehmet zamanında gerçekleşmiştir
• Osmanlı – Memluk ilişkileri ilk defa Fatih Sultan Mehmet zamanında bozulmaya başlamıştır
• Viyana’nın ilk kez kuşatılması Kanuni Sultan Süleyman zamanında gerçekleşmiştir (1529)
• Akdeniz’de kazanılan ilk büyük deniz savaşı Preveze Deniz savaşıdır (1538)
• Osmanlı Devleti’nin imparatorluk haline gelmesi Fatih Sultan Mehmet döneminde gerçekleşmiştir
• Osmanlı Devletinde yönetimin teokratik özellik kazanması ilk kez Mısır seferiyle gerçekleşmiştir
• Balkanların tamamını ilk defa Osmanlı toprağı haline getiren Fatih Sultan Mehmet’tir
• Havan topu ilk defa İstanbul’un fethi sırasında kullanılmıştır (1453)
• Osmanlı devletinde Örfi kanunları ilk defa kitap haline getiren Fatih Sultan Mehmet’tir (Kanunname-i Ali Osman)
• Vezirlerin kul sistemine göre seçilmeye başlaması (devşirme) ilk defa Fatih Sultan Mehmet zamanında başlamıştır
• Osmanlı tarihinde ilk kapitülasyonlar Fatih Sultan Mehmet zamanında Venediklilere verilmiştir (1479)
• Sadrazamların divana başkanlık yapması ilk kez Fatih Sultan Mehmet zamanında gerçekleşmiştir
• İpek yolu ilk defa Fatih’in Kırım’ı fethiyle Osmanlı Devletinin denetimine girmiştir (1475)
• Osmanlı tarihinde iki kez tahta çıkan ilk padişah II.Murat; son padişah I. Mustafa’dır
• Yiv-setli toplar ilk defa II. Bayezid zamanında Osmanlı devletinde kullanılmıştır
• Avrupalı devletlerin Osmanlı içişlerine karışması ilk defa Cem Sultan olayıyla gerçekleşmiştir
• Osmanlı Devletinin İran ile yaptığı ilk büyük savaş Çaldıran Savaşıdır (1514)
• Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’yı hakimiyeti altına alması ilk defa Mısır’ın fethiyle başlamıştır (1517)
• Mısır‟ın fethiyle Baharat yolu ilk defa Osmanlı Devletinin denetimi altına girmiştir (1517)
• Kaptanı-Derya ilk defa I.Süleyman zamanında Divan-ı Hümayun üyesi olmuştur
• İranlılarla yapılan ilk resmi antlaşma, 1555 Amasya Antlaşması‟dır (Kanuni Sultan Süleyman)
• Vadi’s Seyl savaşıyla Fas ele geçirilmiş ve Kuzey Afrika tamamen ilk defa Osmanlı hakimiyetine girmiştir (1578)
• Osmanlı İran savaşları ilk defa I. Selim döneminde başlamıştır
• Sokullu Mehmet Paşa’nın 1579 yılında ölümüyle Yükselme dönemi sona ermiştir
• Şehzadelerin sancağa gönderilmesi uygulaması ilk defa I. Ahmet zamanında kaldırılmıştır
• Osmanlı Devleti, Avusturya karşısındaki siyasi ve ekonomik üstünlüğünü ilk defa Zitvatorok Antlaşmasıyla kaybetmiştir (1606)
• Günümüzdeki Türkiye - İran sınırı ilk defa Kasr-ı Şirin Antlaşmasıyla çizilmiştir
• Şartlı olarak sadrazamlık görevini ilk kabul eden Köprülü Mehmet Paşa’dır
• Osmanlı Devleti ilk defa Karlofça (1699) İstanbul (1700) Antlaşmaları ile toprak kaybetmiştir
• Osmanlı Devleti’nde ilk ıslahat hareketleri duraklama devrinde başlamıştır
• Rusya 1700 İstanbul Antlaşması ile ilk defa Karadeniz’e inme imkanına sahip olmuştur
• Yeniçeriler tarafından öldürülen (kanı dökülen) ilk Osmanlı padişahı II.Osman‟dır
• Yeniçeri Ocağını kaldırarak Türklerden bir ordu oluşturmayı düşünen ilk padişah II. Osman’dır
• Mali alanda ilk kez ıslahat yapan ve modern anlamda resmi bütçe hazırlayan Tarhuncu Ahmet Paşa‟dır
• Rusya, 1700 İstanbul antlaşması ile ilk kez İstanbul’da elçi bulundurma hakkını elde etmiştir
• Osmanlı Devleti doğuda kazandığı en geniş sınırlara Ferhat Paşa Antlaşması ile ulaşmıştır (1590)
• Osmanlı Devleti’nin Batıda ulaştığı en geniş sınırlara Bucaş Antlaşması ile ulaşmıştır (1676)
• İstanbul Antlaşması ile Osmanlı Devleti Rusya ile İran’a karşı ilk defa müttefik olmuştur
• Belgrat Antlaşması ile Rus Çarı ilk defa Osmanlı Padişahına protokol bakımından denk sayılmıştır
• Kırım ilk defa Küçük Kaynarca Antlaşması ile bağımsız olmuştur (1774)
• Osmanlı Devleti XVII. yüzyılda en çok Avusturya ile savaşmıştır
• Rusya, ilk defa boğazlardan geçme hakkına Küçük kaynarca Antlaşması ile sahip olmuştur
• Kapitülasyonlar Rusya’ya ilk defa Küçük Kaynarca Antlaşmasıyla verilmiştir
• Küçük Kaynarca Antlaşması ile ilk defa Ortodoksların hamiliğini Rusya üstlenmeye başlamıştır (1774)
• Osmanlı Devleti batıyı örnek alarak ıslahat yapmaya ilk defa Lale Devrinde başlamıştır (1718-1730)
• Avrupa’da ilk elçilikler Viyana ve Paris’te açılmıştır
• Osmanlı Devletinde ilk matbaa İbrahim Müteferrika tarafından kurulmuştur (1727)
• Lale devrinde Avrupa’ya gönderilen ilk elçi Yirmisekiz Mehmet Çelebi‟dir (Fransa)
• İlk kağıt fabrikası Lale devrinde Yalova’da kurulmuştur
• Yeniçerilerden oluşan itfaiye örgütü ilk defa Lale devrinde kurulmuştur
• Avrupa örnek alınarak askeri alanda ilk ıslahatlar I.Mahmut döneminde yapılmaya başlanmıştır
• Rusya, Osmanlı Devleti’nin içişlerine karışmaya Küçük Kaynarca Antlaşması ile başlamıştır
• Avrupa orduları örnek alınarak kurulan ilk ordu Nizam-ı Cedit‟tir (III. Selim)
• Matbaa-ı Amire adı verilen ilk devlet matbaası III. Selim döneminde kurulmuştur
• Osmanlı Devleti XVIII. yüzyılda kaybettiği toprakları geri almak için en çok Rusya ile savaşmıştır
• XVIII. yüzyılda en çok askeri alanda ıslahat çalışmaları yapılmıştır
• Avusturya ve Rusya, Pasarofça Antlaşmasından sonra Osmanlı Devleti’ne karşı ilk kez gizli bir ittifak antlaşması imzalamıştır
• III.Selim döneminde devlet okullarında ilk defa bir yabancı dil öğrenme mecbur hale getirilmiştir (Fransızca)
• İlk Osmanlı – Fransız Savaşı, Napolyon’un Mısır’ı işgali sırasında gerçekleşmiştir (1798)
• Ulufe alım satımı yasaklayan ve yeniçerilerin sayısını azaltan ilk padişah I. Abdülhamit’tir
• Avrupa’da açılan elçilikler ilk defa III.Selim zamanında sürekli hale getirilmiştir (1793)
• Mehter takımı ile ilk batı müziği eseri 1680 yılında bestelenmiştir.( N.A.Strungk’un Esther Operası)
• Halifeliğin siyasi bir güç olarak kullanılması ilk defa Küçük Kaynarca Antlaşması ile gerçekleşmiştir(1774)
• Osmanlı Devletinde kara ordusuna subay yetiştirmek için açılan ilkokul Mühendishane-i Berri Hümayun’dur
• Fransa’nın Mısır’ı işgali sırasında Osmanlı Devleti ilk defa denge siyaseti uygulamaya başlamıştır. (İngiltere’nin yardım önerisini kabul ederek)
• Osmanlı mimarisinde batı örnek alınarak yapılan ilk eser Nuruosmaniye Camii‟dir (Lale Devri)
• Osmanlı Devleti Küçük Kaynarca Antlaşması ile ilk kez Rusya’ya savaş tazminatı ödemiştir (1774)
• Osmanlı Devleti ilk defa batının gerisinde kaldığını Pasarofça Antlaşmasından sonra anlamıştır
• İngiltere’ye ilk kapitülasyonlar 1580 yılında verilmiştir
• İlk sikke tashihi 1586 yılında yapılmıştır
• Osmanlı Devletinde milliyetçilik akımından kaynaklanan ilk azınlık isyanı Sırp isyanıdır (1804)
• Osmanlı padişahlarının yetkileri sınırlandıran ilk belge Sened-i İttifak‟tır (1808)
• Osmanlı Devletinden ayrılarak bağımsızlığını kazanan ilk ulus Yunanlılardır (1829- Edirne Antlaşması)
• Boğazlar sorunu ilk defa Hünkar İskelesi antlaşması ile ortaya çıkmıştır (1833)
• Osmanlı Devleti’nin yarı sömürge haline gelmeye başlaması ilk defa Balta Limanı Ticaret Sözleşmesi ile başlamıştır (1838)
• Padişahın üstünde kanun gücünün var olduğu ilk defa Tanzimat fermanıyla kabul edilmiştir (1839)
• Osmanlı Devletinde anayasallaşma süreci ilk defa Tanzimat Fermanı ile başlamıştır (1839)
• İlk demir yolu Tanzimat döneminde yapılmaya başlamıştır (1866)
• Telgraf ilk defa Tanzimat döneminde kullanılmaya başlanmıştır (1854)
• Laik kanunlar ilk defa Tanzimat döneminde çıkarılmaya başlamıştır
• Azınlıklar ilk defa özel mülkiyet edinme hakkına Islahat Fermanı ile kavuşmuşlardır(1856)
• Osmanlı kanunları ilk defa Islahat Fermanı ile azınlıkların diline çevrilmiştir
• İşkence ve dayak ilk defa Islahat fermanı ile yasaklanmıştır (1856)
• Osmanlı devletinde ilk gazete “Takvim-i Vekayi” adıyla II. Mahmut zamanında çıkarılmaya başlamıştır
• Eyalet sistemi ve Divan’ı Hümayun ilk defa II. Mahmut zamanında kaldırılmıştır
• Memurların merkezden atanarak maaşa bağlanması ilk defa II. Mahmut devrinde başlamıştır
• Avrupa’ya öğrenci gönderilmesine ilk defa II. Mahmut zamanında başlanmıştır
• Osmanlı Devleti’nde ilk silah fabrikası II.Mahmut döneminde açıldı
• Osmanlı Devleti’nde askeri amaçlı ilk nüfus sayımı II.Mahmut döneminde yapıldı (1831)
• İlk bando okulu (Mızıkayı Hümayun) II. Mahmut döneminde kuruldu
• Batı tarzı ilk okullar II. Mahmut döneminde kuruldu (Tıbbiye ve Harbiye)
• Polis teşkilatının temelleri ilk defa II. Mahmut zamanında atılmıştır
• İlk tercüme odası ve Yabancı Dil Okulu II. Mahmut zamanında açılmıştır
• Osmanlı Devletinde ilk kağıt para “Kaime” adıyla I. Abdülmecit devrinde basılmıştır (1841)
• Osmanlı Devleti Kırım Savaşı sonrası sonrasında Avrupalı devletlerin himayesine girerek ilk defa bağımsız devlet olma özelliğini yitirmiştir (1856)
• Osmanlı Devleti ilk defa borç parayı Kırım Savaşı sırasında I. Abdülmecit İngiltere’den almıştır (1854)
• Osmanlı Devleti ilk defa Paris Antlaşması ile Avrupalı devletler hukukundan yararlanmaya başladı (1856)
• Osmanlı Devletinde halkın yönetime katılması ilk defa I. Meşrutiyet’in ilanıyla gerçekleşmiştir (1876)
• İlk Osmanlı Anayasası (Kanuni Esasi) Mithat Paşa başkanlığında bir komisyon tarafından
• hazırlanarak II. Abdülhamid zamanında ilan edilmiştir (1876)
• Ermeni sorunu ilk defa Berlin Antlaşması ile uluslararası bir boyut kazandı (1878)
• Osmanlı devletinde yaşayan azınlıklara ilk ayrıcalık Sırplara verilmiştir (1812-Bükreş)
• Osmanlı devletinde Tımar ve Zaamet sistemi ilk defa II.Mahmut zamanında kaldırılmıştır
• Osmanlı devletinde müsadere sistemi ilk defa II. Mahmut zamanında kaldırılmıştır
• Yurtdışına eğitim amaçlı ilk defa öğrenci gönderilmesi II.Mahmut zamanında gerçekleşmiştir
• Orta Öğretim kurumları ilk defa II. Mahmut zamanında açılmaya başlanmıştır
• Osmanlı Devletinde ilk defa padişahın gücünün üstünde bir kanun gücünün olduğuna Tanzimat Fermanıyla kabul edilmiştir
• Bedelli askerlik uygulamansa ilk defa Islahat Fermanı ile başlanmıştır (1856)
• Mecelle Kanunu ilk defa I. Meşrutiyet döneminde uygulanmaya başlanmıştır
• İngiltere’nin XIX. yüzyılda Osmanlı devletinin toprak bütünlüğünü terk ettiğinin ilk kanıtı Kıbrıs’ı işgal etmesidir(1878)
• Osmanlı Devletinde ilk üniversite (Darülfünun) İstanbul’da 1868’de kurulmuştur
• Osmanlı devleti ilk defa denge politikasını Fransa’nın Mısır’ı işgali sırasında İngiltere’nin yardım isteğini kabul ederek gerçekleşmiştir
• Osmanlı Devleti, boğazlar üzerinde egemenlik hakkını kullanarak imzaladığı son antlaşma Hünkar İskelesi Antlaşmasıdır
• Yeniçeri Ocağı kaldırıldıktan sonra Avrupai tarzda kurulan ilk ordu Asakiri Mansurei Muhammediye’dir
• Panislavizm düşüncesiyle Osmanlı Devletine karşı ilk isyan Hersek’te ortaya çıkmıştır (1875)
• Osmanlı Devleti’nin sömürgeci devletlere karşı kuzey Afrika’da kaybettiği ilk toprak parçası Cezayir’dir (1830)
• Osmanlı Devleti’nde imzalandığı halde yürürlüğe girmeyen ilk antlaşma Ayastefanos Antlaşmasıdır (1878)
• Türkçülük düşüncesini ilk defa devlet politikası haline getiren İttihat Terakki Partisidir
• Osmanlı Devleti XIX. yüzyılda imzaladığı en ağır koşullar içeren antlaşma Berlin Antlaşmasıdır (1878)
• Berlin Antlaşması Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusya’sı arasında imzalanan son antlaşmadır (1878)
• Osmanlı Devleti’nden ayrılarak bağımsızlığını kazanan son Balkan devleti Arnavutluk‟tur (1913)
• Osmanlı Devleti’nde meşrutiyet için yapılan ilk girişim Sultan Abdülaziz’in tahttan indirilmesidir
• Bulgaristan’ın sınırlarının ilk defa Ege denizine çıkması I. Balkan Savaşının sonunda gerçekleşmiştir
• Türkçülük akımı ilk defa II. Balkan Savaşının sonunda devlet politikası haline gelmiştir
• Manda ve himayecilik fikri ilk defa I.Dünya Savaşının sonunda ortaya çıkmaya başlamıştır
• Tank, denizaltı, nükleer silahlar ilk defa I.Dünya Savaşında kullanılmıştır
• Türk milletinin bütününe yönelik yapılabilecek bir işgalin belirtisi ilk kez Mondros Ateşkes Antlaşması’nda ortaya çıkmıştır (30 Ekim 1918)
• Mondros Ateşkes Antlaşması ile ilk defa Osmanlı Devleti fiilen ortadan kalkmıştır
• Kuvay-ı Milliye deyimini ilk defa İstanbul Milli Kongre Cemiyeti kullanmıştır
• Mondros Ateşkes Antlaşması ile başlayan işgallere Türk milletinin ilk tepkisi direniş cemiyetleri kurmak olmuştur
• Mondros Ateşkesinden sonra ilk işgal edilen yer Musul olmuştur ( İngiltere-3 Kasım 1918)
• İzmir ve çevresinin Yunanistan’a verilmesi ilk defa Paris Konferansı‟nda kararlaştırılmıştır
• Kuvay-ı Milliye hareketi ilk defa Yunan işgaline karşı kurulmuştur
• Manda ve himaye fikri İtilaf Devletleri tarafından ilk defa Paris Konferansında atılmıştır
• İşgallere karşı kurulan ilk direniş cemiyeti Trakya Paşaeli Cemiyeti‟dir
• İşgallere karşı ilk tepki Aralık 1918’de Hatay Dörtyol’da başlamıştır
• Batıda Yunan işgaline karşı ilk cephe Ayvalık’ta açılmıştır
• Batıdaki tüm direniş cemiyetleri Balıkesir Kongresinde bir çatı altında toplanmıştır
• Milli mücadelenin haklılığı dünyaya duyuran ilk belge Amiral Bristol raporudur
• İşgallere karşı ilk tepki güneyde Fransızlara karşı gerçekleşmiştir
• I. Dünya Savaşını bitiren en önemli gelişme ABD’nin savaşa girmesidir
• I. Dünya barışı bitiminden sonra galip devletlerin dünya politikalarını belirlemek için yaptığı ilk toplantı Paris Barış Konferansıdır (1919)
• Amiral Bristol Raporu İzmir’in işgaline karşı ilk dış tepkidir
• Ulusal bilincin yurt sathına yayılması ilk defa İzmir’in işgaliyle birlikte başlamıştır
• İtilaf Devletleri arasında Anadolu’nun paylaşımı konusunda ilk görüş ayrılıkları Paris Barış Konferans’ında ortaya çıkmıştır
• Osmanlı Devletinin I. Dünya Savaşında galip geldiği tek cephe Çanakkale cephesidir
• İngiliz donanması I. Dünya Savaşı’nda ilk yenilgisini Çanakkale Savaşlarında almıştır (1915)
• Osmanlıcılık düşüncesi Balkan Savaşlarından sonra ilk defa terk edilmeye başlamıştır
• Osmanlı ordusunda particilik tartışmaları ilk defa Balkan Savaşları sırasında ortaya çıkmıştır
• Osmanlı Devleti’nde Türkçülük akımı ilk defa Balkan Savaşlarından sonra devlet politikası  haline gelmeye başlamıştır
• Ümmetçilik politikasının başarısız olduğu ilk defa Hicaz – Yemen cephesinde alına yenilgilerden sonra anlaşılmıştır
• Mustafa Kemal Paşa’nın emperyalistlere karşı ilk silahlı mücadelesi Trablusgarb savaşıdır (1911)
• Osmanlı Devleti ile İtalya arasında imzalanan ilk antlaşma Uşi Antlaşmasıdır (1911)
• Manda ve himayecilik fikri ilk defa I. Dünya Savaşından sonra ortaya çıkmaya başlamıştır
• Trablusgarp Osmanlı Devleti’nin Kuzey Afrika’da kaybettiği son toprak parçasıdır
• Mondros Ateşkes Antlaşması maddelerine uymayarak ordusunu terhis etmeyen tek Osmanlı komutanı Kazım Karabekir Paşa’dır
• Osmanlı Devletinin I. Dünya Savaşında savaştığı ilk taarruz cephesi Kafkas Cephesidir
• Osmanlı Devleti’nin kaybettiği halde toprak kazandığı tek cephe Kafkas Cephesidir
• I. Dünya Savaşı sonunda imzalanan ilk barış antlaşması İtilaf Devletleri ile Almanya arasında imzalanan Versailles‟dir
• I. Dünya Savaşı sonunda en kazançlı çıkan devlet ABD’dir
• I. Dünya Savaşından çekilen ilk devlet Japonya’dır
• İtilaf Devletlerinin birlikte işgal ettikleri ilk Osmanlı toprağı Boğazlardır
• İngilizlerin yalnız olarak işgal ettiği ilk Osmanlı Vilayeti Musul’dur
• Arapların Hıristiyan azınlıktan sonra Osmanlı yönetiminden ayrılması ilk defa I. Dünya savaşından sonra gerçekleşmiştir
• Sivil savunma teşkilatının kurulması gerekliliği ilk defa I. Dünya Savaşından sonra ortay çıkmıştır
• Milli mücadele döneminde en uzun süre işgal altında kalan şehir İstanbul’dur
• I. Dünya Savaşından çekilen ilk ittifak devleti Bulgaristan‟dır.
• Milli mücadelenin başlaması için atılan ilk adım Havza genelgesidir
• Havza Genelgesi halkı işgallere karşı protesto etmeye çağıran ilk belgedir
• Milli irade kavramı ilk defa Amasya Genelgesi‟nde ortaya atılmıştır
• Vatanın kurtuluşu için ortak hareket edileceği ilk defa Amasya Genelgesinde açıklanmıştır
• Kurtuluş savaşının gerekçesi ilk defa Amasya genelgesinde açıklanmıştır
• Rejimin değişeceğini belirten ilk karar Amasya Genelgesi‟nde yer almıştır
• Osmanlı Hükümetinin sorumluluğunu yerine getiremediği ilk kez Amasya Genelgesi’nde açıklanmıştır
• Amasya Genelgesi Mustafa Kemal’in yayınladığı ilk ihtilal bildirgesidir
• Mustafa kemal’in başkanlığını yaptığı ilk siyasi oluşum Temsil Heyeti’dir
• Manda ve Himaye’nin reddi ile milli egemenliğin koşulsuz gerçekleşeceği ilk defa Erzurum Kongresi ile duyurulmuştur
• Sivas Kongresinin toplanacağına ilk defa Amasya Genelgesinde karar verilmiştir
• Amasya Genelgesinde alınan kararlar ilk def Erzurum Kongresinde hayata geçirilmiştir
• Misak-ı Milli sınırları ilk defa Sivas Kongresinde tüm yurttan gelen delegelerin katılımı ile kararlaştırılmıştır
• Kurulacak olan ulusal iradeye dayalı yeni devletin temelleri ilk defa Erzurum Kongresinde atılmıştır
• İstanbul Hükümetine alternatif bir hükümet ilk defa Erzurum Kongresinde oluşturulmuştur (Temsil Heyeti)
• Vatanın bütününü ilgilendiren ilk kararlar Erzurum Kongresinde alınmıştır
• Sivas Kongresi milli mücadele döneminde toplanan ilk ulusal kongredir
• Manda ve Himaye fikrinin tüm ulus tarafından reddi ilk defa Sivas Kongresinde gerçekleşmiştir
• Damat Ferit Paşa Hükümetinin istifa etmesi Temsil heyetinin ilk siyasi başarısıdır
• Ulusal örgütlenme ilk defa Sivas Kongresinde gerçekleşmiştir
• İstanbul hükümeti Anadolu’daki milli mücadele taraftarlarını ilk defa resmi olarak Amasya Görüşmelerinde tanımıştır
• Yeni Türk Devletinin ilk meclisi 23 Nisan 1923„de Ankara‟da açılmıştır
• TBMM’nin ilk anayasası 20 Ocak 1921’de kabul edilen Teşkilat- ı Esasi‟dir
• İlk meclisin ve hükümetin başkanı Mustafa Kemal’dir
• İlk hükümetinin üyeleri TBMM arasından seçilmiştir
• TBMM’ye karşı çıkan ayaklanmalara için alınan ilk önlem İhanet-i Vataniye yasasıdır
• Güçler birliği ilkesi ilk defa I.TBMM’de uygulanmaya başlamıştır
• Dünya savaşı sonunda İttifak devletleriyle imzalanan son antlaşma Sevr Antlaşmasıdır (1920)
• Mustafa Kemal Paşa cumhuriyetin ilk kabinesini kurma görevini İsmet İnönü’ye verdi
• Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının 17 Kasım 1924 yılında kurulmasıyla ilk defa çok partili yaşama geçilmiştir
• Temsil Heyeti TBMM açılıncaya kadar milli mücadeleyi yürüten tek kurumdur
• Temsil Heyeti’nin ilk icraatı Ali Fuat Paşa’nın Anadolu Kuvayı Milliye komutanlığına atanmasıdır
• Sivas Kongresi sonrasında Damat Ferit Paşa Hükümetinin düşürülmesi Temsil Heyeti’nin kazandığı ilk siyasi başarıdır
• Anadolu’daki milli mücadeleyi destekleyen uluslararası ilk siyasi belge Amiral Bristol raporudur
• Kurtuluş savaşı sırasında milli sınırlardan ilk kez Erzurum Kongresi‟nde söz edilmiştir
• Manda ve himaye düşüncesinin reddedilmesi ilk defa Erzurum Kongresinde gerçekleşmiştir
• Temsil Heyeti’nin faaliyetlerini ulusa duyurmak için gerçekleştirilen ilk icraat “İradeyi Milliye” gazetesidir
• Kurtuluş mücadelesinin bölgesellikten çıkıp ulusallığa geçmesi ilk defa Erzurum Kongresi ile başlamıştır
• Halk temsilcilerinin bir araya gelip kararlar almaya başladığı ilk kongre Erzurum Kongresidir
• TBMM’nin açılması ile İstanbul Hükümeti ilk kez doğrudan yok sayılmıştır
• Milli egemenlik ilkesi ilk kez TBMM’nin açılması ile hayata geçirilmiştir
• TBMM, Milli iradeye dayalı ilk meclistir
• TBMM‟nin çıkardığı ilk kanun Ağnam vergisidir
• Boğazların uluslararası bir komisyon tarafından yönetilmeye başlanacağına ilk kez Wilson Prensiplerinde bahsedilmiştir
• Mustafa Kemal’in askerlik görevinden istifa edip sivil olarak milli mücadeleye başlaması
• Erzurum Kongresinden önce gerçekleşmiştir
• Mustafa Kemal’in Samsun’a çıkışıyla ilk defa Milli Mücadele hareketi başlamıştır
• Amasya Genelgesi ilk defa Erzurum kongresinde onaylanmıştır
• Milli mücadeleye yönelik ilk ayaklanma İngilizlerin güdümlü Anzavur Ayaklanmasıdır (1 Eylül 1919)
• TBMM’nin topraklarını işgal eden düşmanlarına karşı açılan ilk cephe Doğu Cephesi’dir
• Misak-ı Milli’yi gerçekleştirme yolunda TBMM’nin kazandığı ilk siyasi başarı Gümrü Barış Antlaşması‟dır
• TBMM‟nin varlığını tanıyan ilk Müslüman devlet Afganistan‟dır
• TBMM‟nin siyasi varlığını ilk tanıyan büyük devlet Sovyet Rusya‟dır (Moskova Antlaşması )
• TBMM‟nin siyasi varlığını ilk tanıyan devlet Ermenistan‟dır (Gümrü)
• TBMM‟nin siyasi gücünü tanıyan ilk İtilaf devleti Fransa‟dır (Ankara)
• Doğu sınırı ilk defa Kars Antlaşmasıyla günümüzdeki haline getirilmiştir
• Milli mücadeleye saygı duyarak Anadolu’dan çekilen ilk devlet İtalya’dır (II. İnönü)
• Mustafa Kemal’in başkomutan olarak katıldığı ilk savaş Sakarya Savaşıdır
• Kütahya - Eskişehir savaşları Kurtuluş savaşında alınan ilk ve tek yenilgidir (24 Temmuz 1921)
• TBMM ordularının katıldığı ilk taarruz savaşı başkomutanlık Meydan Muharebesidir
• İtilaf devletleri milli mücadelenin başarıya ulaştığını ilk defa Lozan antlaşmasıyla kabul etmiştir
• Kurtuluş savaşında ilk düzenli ordu batı cephesinde faaliyet göstermiştir
• Batı cephesinde düzenli ordunun kazandığı ilk askeri başları I.İnönü Zaferidir
• Güneyde işgalcilere karşı en büyük direniş Fransız ve Ermenilere karşı olmuştur
• İşgallere karşı tepki olarak düzenlenen ilk miting Adana Kozan’da gerçekleştirilmiştir
• Yeni Türk Devleti kendi adını ilk kez Gümrü antlaşmasında “Türkiye” olarak belirtmiştir
• Moskova Antlaşmasıyla Gürcistan’a bırakılan Batum, Misak’ı Milli’den verilen ilk tavizdir
• Yeni Türk Devletinin ekonomik bağımsızlığını tanıyıp kapitülasyonlardan vazgeçen ilk devlet Sovyet Rusya’dır
• Doğu sınırlanın kesin olarak çizildiği antlaşma Kars Antlaşmasıdır (13 ekim 1921) Sakarya savaşı TBMM’nin yaptığı son savunma savaşıdır
• Mustafa Kemal Paşa ordudaki görevinden istifa ettikten sonra askerlik görevine ilk defa
• Sakarya savaşı ile dönmüştür
• Osmanlı Devleti‟nin hukuken sona erdiren antlaşma Mudanya Ateşkes Antlaşmasıdır
• Osmanlı Devleti’nin fiilen sona erdiren antlaşma Mondros Ateşkes Antlaşmasıdır
• Kuva-y ı milliye yerine düzenli birliklerin gerekliliğini ispatlayan ilk savaş I. İnönü Savaşıdır
• İtilaf devletlerinin TBMM‟nin siyasi varlığını ilk kez kabul etmesi Londra Konferansı ile gerçekleşmiştir (21 Şubat-12 Mart 1921)
• Kurtuluş savaşı sırasında İtilaf devletlerinin ilk ve tek şartsız ateşkes teklifi Büyük Taarruz’dan sonradır (26 Ağustos - 18 Eylül 1922)
• Milli mücadelenin haklılığı ilk kez Londra Konferansında kabul edilmiştir
• Mudanya Ateşkes Antlaşması İsmet İnönü’nün ilk siyasi başarısıdır (1922)
• Kurtuluş savaşının askeri safhası sona erip diplomatik safhasının başlaması Mudanya Ateşkes Antlaşması ile gerçekleşmiştir
• Büyük Taarruz Savaşının kazanılması ile kurtuluş savaşının askeri safhası sona ermiştir
• Kurtuluş savaşında İstanbul’un TBMM kuvvetlerinin eline geçmesi ilk kez Mudanya Ateşkes Antlaşması ile gerçekleşmiştir
• TBMM kurtuluş savaşı sırasında ilk dış yardımı Sovyet Rusya’dan almıştır
• Kurtuluş Savaşı sırasında Türkiye ile Fransa arasındaki savaş hali 20 Ekim 1921 Ankara Antlaşması ile sona ermiştir
• TBMM’nin kurtuluş savaşı sırasında gerçekleştirdiği ilk devrim saltanatın kaldırılmasıdır (1 Kasım 1922)
• İtilaf devletlerin birlikte işgal ettikleri ilk Osmanlı toprağı Boğazlardır
• İngilizlerin yalnız olarak işgal ettikleri ilk Osmanlı vilayeti Musul‟dur
• Temsil kurulu TBMM açılıncaya kadar kurtuluş mücadelesini yürüten tek organdır
• Temsil heyetinin ilk icraatı Ali Fuat Paşa‟yı Anadolu Kuvayı Milliye komutanlığına atanmasıdır
• Türk halkının kurtuluş savaşına topyekün katılması ilk defa Tekalifi Milliye emirleri ile gerçekleşmiştir
• Mudanya Ateşkes Antlaşması ile İstanbul hükümeti itilaf devletlerince ilk defa yok sayılmıştır
• Lozan’da Türk delegasyonunun kesinlikle taviz vermediği konular Ermeni Meselesi ve Kapitülasyonlar‟ dır
• İlk düzenli Kuvayı milliye hareketi batı Anadolu’da (Ayvalık) Yunanlılara karşı başlatılmıştır
• Mustafa Kemal Paşa’ya Mareşallik ve Gazilik unvanları Sakarya Savaşından sonra verilmiştir
• TBMM, Mudanya Ateşkes Antlaşması ile Doğu Trakya, İstanbul, Boğazlar bölgeleri savaşmadan ele geçirmiştir .
• Türkiye Cumhuriyeti‟nin ilk Genelkurmay Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak‟tır
• Türkiye Cumhuriyeti‟nin ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal‟dir
• Türkiye Cumhuriyeti‟nin ilk Başbakanı İsmet İnönü‟dür
• Türkiye Cumhuriyeti‟nin kurulan ilk siyasi partisi Cumhuriyet Halk Fırkası‟dır (9 Ağustos 1923)
• Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk muhalefet partisi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’dır (17 Kasım 1924)
• Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yüksek okulu 1925’te Ankara’da açılan Hukuk Mektebi’dir
• Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk özel bankası 1924 yılında kurulan Türkiye İş Bankası’dır
• Türkiye Cumhuriyeti’nde hukuksal alanda kadın erkek eşitliği ilk defa Medeni Kanun ile gerçekleşmiştir
• Meclis hükümeti sisteminden kabine sistemine geçiş ilk kez Cumhuriyetin ilanıyla gerçekleşmiştir
• Eğitimin birleştirilmesi ilk kez Tevhid-i Tedrisat Kanunun ile gerçekleşmiştir
• Tevhidi Tedrisat Kanunu’nun ilanı ile laik eğitim sistemine geçilmiştir
• Yeni Türk Devleti’nde milli ekonomi ilkesi ilk kez Misak-ı İktisadi ile gerçeklemiştir (14 Mart 1923)
• Tarımı modernleştirmek ve geliştirmek amacıyla kurulan ilk kurum Yüksek Ziraat Enstitüsüdür
• Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk demir - çelik fabrikası Karabük’te 1939’da kurulmuştur
• Laik T.C.Devletini yıkmaya yönelik ilk isyan Şeyh Sait isyanıdır (13 şubat 1925)
• Yeni Türk devletinin ekonomi esasları ilk kez İzmir İktisat Kongresinde belirlenmiştir
• Türkiye Cumhuriyetinin inkılap hareketlerin en yoğun yaşandığı dönem 1923-1934 arasıdır
• Türkiye Cumhuriyetindeki ilk nüfus sayımı 28 ekim 1927’de yapılmıştır
• Laiklik ilkesi doğrultusunda gerçekleştirilen ilk inkılap hareketi saltanatın kaldırılmasıdır
• Boğazlar üzerinde Türk egemenliğinin tam anlamıyla sağlanması Montrö Boğazlar Sözleşmesiyle gerçekleşmiştir
• Hatay cumhuriyetin ilk cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen’dir
• 1937’de Atatürk’ün diğer ilkeleriyle birlikte “laiklik” doğrudan anayasaya girmiştir
• Kadınlar Türkiye’de ilk kez 1930 belediye, 1937 milletvekili seçimlerine katılarak siyasi hayata girmişlerdir
• Türkiye’de topraksız köylüye toprak kazandırmayı amaçlayan ilk kanun 1929’da çıkarılmıştır
• Modern tarih yazıcılığı alanında ilk çalışmalar T.T.K.’nın açılmasıyla başlamıştır (12 Nisan 1931)
• Yabancı okullar ve dış borçlar konusunda Türkiye ile en çok çatışan devlet Fransa’dır
• Tarımı geliştirmek için atılan ilk önemli adım Aşar vergisinin kaldırılmasıdır
• Türkiye ile İngiltere’nin Lozan görüşmelerinde anlaşamamasının en önemli nedeni “Musul meselesidir”
• Yeni Türk devletinde laik hukuk düzeninin kurulması konusunda atılan ilk ciddi adım Medeni Kanun’un kabul edilmesidir (17 Şubat 1926)
• Dünya barışına katkı sağlamak için Türkiye cumhuriyetinin ilk ciddi girişimi milletler cemiyetine üye olmaktır
• Hatay’ın anavatana katılması ile Türkiye Suriye sınırı en son şeklini almıştır
• Musul meselesinin Türkiye’nin aleyhine sonuçlanmasındaki en önemli etken Şeyh Sait isyanıdır
• Yeni Türk Devletinde kapitülasyonların son izlerinin silinmesi Kabotaj kanunu ile gerçekleşmiştir
• Türk toplumunun eğitim ve kültür seviyesinin artması için atılan en ciddi adım Harf İnkılabıdır
• Harf inkılabının Türk halkı tarafından benimsenmesi için yapılan ilk faaliyet Millet Mekteplerinin açılmasıdır
• Türk dilinin yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarılması için yapılan ilk ciddi faaliyet Türk Dil Kurumun açılmasıdır
• Türkiye’nin ilk özel okulu Ted Koleji’dir (1929)
• Türkiye - Irak sınırının bugünkü şekliyle çizilmesi 1926 Ankara anlaşmasıyla gerçekleşmiştir
• II.Dünya Savaşı öncesinde Türkiye’nin doğu sınırını güvence altına almak için Sadabad Paktını imzalamıştır
• Türkiye’nin II.Dünya savaşı çıkma ihtimaline karşı kendinin korumak için yaptığı ilk siyasi eylem Balkan Paktını imzalanmasıdır
• Yeni Türk Devletinin özel sektörü desteklemek için yaptığı ilk eylem Teşviki Sanayi Kanunu‟nun çıkarılmasıdır
• Anayasa Mahkemesinin kurulması ilk kez 1961 Anayasasında yer almıştır
• Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kapatılmasıyla çok partili hayata geçiş denemeleri ilk kez başarısız olmuştur
• 1961 anayasası kişi hak ve özgürlüklerin en geniş şekilde verildiği anayasadır
• Yeni Türk Devletinin cumhurbaşkanının, başbakanının ve TBMM başkanının ilk kez belirlenmesi cumhuriyetin ilanıyla gerçekleşmiştir
• En fazla yürürlükte kalan anayasa 1924 anayasasıdır
• Milletvekili seçiminin 5 yıl cumhurbaşkanı seçiminin 7 yılda bir yapılması ilkesi ilk kez 1982 anayasasında yer almıştır
• Cumhuriyet dönemi anayasalarının Osmanlı anayasalarından ayrılan en önemli farkı egemenliğin halka ait olmasıdır
• II.Dünya barışı bitiminden sonra galip devletlerin dünya politikalarını belirlemek için yaptığı ilk toplantı Yalta Konferansıdır (1945)
• II.Dünya Savaşında en karlı çıkan devletler Rusya ve ABD’dir

Kaynak:  ONUR İŞERİ

Tarih Öğretmeni

SULUSARAY ANADOLU LİSESİ/TOKAT