Dövme Çelik
Dövme çelik, üstün tane yapısıyla dikkat çeken bir malzemedir. İnce tane boyutu ve düşük yüzey gözenekliliği, mekanik özelliklerini (akma mukavemeti, çekme mukavemeti, yorulma mukavemeti ve sertlik) önemli ölçüde arttırır. Aynı zamanda dövme sıcaklığında uygulanan basınç ve kuvvet altında şekil değiştirilebilme özelliği, malzemenin mükemmel esnekliğini ortaya koyar.
Dövme çeliklerin özellikleri, alaşım elementlerinin ilavesine bağlı olarak değişiklik gösterir. Örneğin, manganez ilavesi dövme özelliklerini artırırken, yüksek miktarda molibden çeliğin dövülmesini zorlaştırır.
Bu malzemenin imalat sektöründeki önemi, metaller ve alaşımlar arasında lider bir paya sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Çelikler, içerdikleri karbon miktarına göre düşük karbonlu, orta karbonlu ve yüksek karbonlu olarak sınıflandırılır. Dövme çelikler, bu çelik gruplarına alaşım elementleri eklenerek (Al, Cr, Mo, Ni, Mn, Si, V ve W gibi) ve içerdikleri alaşım miktarına bağlı olarak (düşük alaşımlı, yüksek alaşımlı) çeşitlenir. Manganlı çelikler, krom-nikel çelikler ve paslanmaz çelikler gibi alt gruplara ayrılır.
Çeliğin şekillendirilebilirliği, belirli sıcaklıklarda dövme, presleme ve haddeleme yöntemleriyle gerçekleştirilebilir. Dövme işlemi, parçanın mukavemet ve tokluğunu artırmak için tane boyutunu küçültme avantajına da sahiptir. Dövme çeliklerin üretiminde sıklıkla kullanılan yöntemler arasında soğuk dövme, sıcak dövme ve yarı sıcak dövme bulunmaktadır.
Dövme çelikler, genellikle yuvarlak ve kare kesitlerde üretilir. Bu malzeme, çeşitli endüstrilerde kullanılan ekipmanların imalatında tercih edilir. Örneğin, civatalar, perçinler, türbin şaftları, dişli çarklar, el aletleri gibi birçok parça dövme işlemi ile üretilir. Soğuk dövme, yüksek kuvvetlere ihtiyaç duyar ve yüzey kalitesi ile boyut hassasiyeti açısından avantaj sağlar. Sıcak dövme ise daha küçük kuvvetlere ihtiyaç duyar, ancak yüzey kalitesi ve boyut hassasiyeti daha düşüktür.
Dövme çelikler genellikle yapı çelikleri, imalat çelikleri, ıslah çelikleri ve sementasyon çelikleri gibi kalitelerde bulunur. S355J2 (St52-3), C45E (SAE 1045), 42CrMo4, 42CrMoS4 (SAE 4140), 42CrMoS4 (+A), 20MnCrS5 (SAE 5120), S355J2 +N, 20NiCrMo2-2 (SAE 8620) gibi kaliteler, dövme çelikler arasında yaygın olarak tercih edilenlerdir. Metalurjik özellikler arasında iyi yüzey kalitesi, temizlik, iç kalite, etki tokluğu, ostenitik taneciklerin ince ve düzgün tane büyüklüğü, ısıl işleme uygunluk bulunur.